Hier vind je het volledige programma. Klik op de titel voor meer informatie. Hier vind je de link om je voorkeur voor deelsessies op te geven.
19:45 - 20:05 Opening met muziek door studenten van de Hogeschool voor de Kunsten te Utrecht.
20:05 - 20:15: Opening Nacht van de Veerkracht door nachtvoorzitter Frouk Weidema
20:15 - 20:45: Lezing Marjan Slob
Wat kan je gemoed verdragen? Veerkracht en het onder ogen zien van de realiteit
Het programma van Marjan Slob stelt het begrip ‘ruimte’ centraal, en werkt dat op drie dimensies uit.
1. Politiek
Ruimte maken voor meerstemmigheid. Openheid van geest. Je begrip oprekken, zodat ook waarden en ervaringen van anderen in je denkruimte gaan passen.
2. Fysiek
Ruimtelijke krapte maakt dat er letterlijk niet genoeg ruimte is om ieders wensen te realiseren. Zo zitten landbouw, natuur, en woonwensen elkaar flink in de weg. Welke waarden botsen hier? Wat te denken, wat te doen?
3. Spiritueel
Dankzij je voorstellingsvermogen kun je geestelijke ruimtes verkennen. Deze typisch menselijke kwaliteit maakt bezielend dromen mogelijk. Maar droom niet weg. Durf ook op aarde te landen. Heb de grond onder je voeten lief. Zie je sterfelijkheid onder ogen.
Deze sessies vinden gedurende de hele avond plaats, inschrijving is niet nodig.
Borduren en in gesprek (José Krijnen)
Wachten is een ondergewaardeerde vorm van tijdsbeleving, die meerdere betekenissen heeft.
Allereerst is wachten een relationeel begrip. Men wacht op iets. Wachten en verwachten lijken onlosmakelijk ook al weet je niet wat je te wachten staat. Wachten kan gruwelijk zijn vol spanning voor het verwachte dat toch ongewis is. Een houdgreep waaruit men zo snel mogelijk verlost wil worden. Er lijkt geen einde te komen aan het wachten. Kortom wachten is moeilijk te instrumentaliseren. Wachten creëert op angstige, irritante, dweperige, aandachtige of saaie wijze ademruimte en veerkracht tegenover maakbaarheid.
Leen je favoriete ethicus of iemand die je nog niet kent uit onze Living Library en hoor over hun inzichten, bespreek jouw eigen dilemma’s of bedenk samen iets nieuws. In de Living Library is het allemaal mogelijk. Wie je zal vinden? Dat zal je daar zien…
Make Me Think is een tool die we hebben ontwikkeld als middel om het gesprek over ethische dilemma's te kunnen voeren. Het is een 'serious board game' waar het doel niet winnen is, maar het bereiken van een leerzame dialoog tussen spelers. Waar het begrijpen van andermans blik op morele kwesties waar technologie een rol in speelt centraal staat. Het gaat om kwesties die het leven van gewone mensen raken, misschien ook die van jou. Doe je mee aan een potje Make Me Think?
In deze sessie gaan we op interactieve wijze kennismaken met de Waardenladder. De Waardenladder is een denk- en gesprekshulp gebaseerd op onderzoek naar de balans tussen vrijheid en veiligheid in de zorg voor mensen met dementie. De groep wordt in kleine teams verdeeld, waarna we aan de hand van een casus uit de praktijk de Waardenladder gaan spelen.
Code Rood: The wheel of fortune (CEG)
Het CEG stelt in de publicatie Code Rood, dat beleid voor een rechtvaardige verdeling van langdurige schaarse zorg is gebaseerd op een balans van drie morele uitgangspunten – gezondheidswinst, gelijkwaardigheid en behoefte (nood) – die onderling kunnen schuren en per situatie meer of minder gewicht krijgen. De uitgangspunten zijn alle drie belangrijk maar het is niet mogelijk om aan alle drie evenveel recht te doen. Er zal in tijden van langdurige schaarste dus hoe dan ook schade ontstaan.
In de sessie gaan we met een creatieve werkvorm aan de slag om een afweging te maken. Hoe gaan we veerkracht stimuleren op de plek in de samenleving die in de afweging het onderspit delft?
Wanneer was veerkracht van belang in jouw werk of persoonlijke leven? Welke ervaring wakkerde jouw veerkracht aan? Wanneer is het moeilijk om veerkrachtig te zijn? Wat betekent veerkracht voor jou? Deel je verhaal, en Verbindend Theater van Maaike Ament en haar collega’s maakt er terugspeeltheater van. Hierbij interviewt de gespreksleider mensen uit het publiek, en acteurs en muzikant vertalen dit in theater; zij spelen de verhalen terug.
Veerkracht en leeftijd (Micaela Bartels)
We leven in een deel van de wereld waarin veroudering wordt gezien als lange en
onvermijdbare weg van aftakeling. ‘It’s all downhill after 50’.
Jonger is dus beter. Maar wat gebeurt er met een maatschappij die een groot deel
van de bevolking als potentieel zielig of in ieder geval minder waardevol acht dan de
jongere helft?
In een lezing van 15 minuten rekent Michaela Bartels af met stoffige vooroordelen en gaat zij jouw
ideeën over veroudering voorgoed veranderen.
In een ervaring waarin kunst en ethiek elkaar ontmoeten, gaan we een experiment aan. Wat gebeurt er als we niet alleen medemensen, maar de hele aarde en wat daarop leeft, gaan zien als bepalend voor onze morele keuzes? Kom en vergroot je ecologische weerbaarheid in deze workshop, in samenwerking met studenten en docenten van de Hogeschool voor de Kunsten.
Maatschappelijke meerstemmigheid onder druk: Pluralisme en meerstemmigheid in de samenleving (CEG)
Tijdens de coronacrisis werden politiek en maatschappij voor enorm lastige dilemma’s gesteld. Bij iedere beleidskeuze speelden verschillende waarden en belangen een rol die vaak met elkaar botsten. Welke keuze de overheid ook maakte, er was altijd wel een groep burgers wiens waarden en belangen het onderspit moesten delven. Bepaalde groepen burgers voelden zich dan ook niet altijd gehoord. Hoewel kritiek op beleid zich tijdens de coronacrisis soms uitte in onaanvaardbare vormen, werden critici van het beleid niet altijd serieus genomen, terwijl hun zorgen – en de waarden waarmee deze samenhangen – wel degelijk legitiem konden zijn. Pluralisme kan onder druk komen te staan tijdens een gezondheidscrisis en dat is problematisch. Daarom is het van groot belang om nu lessen te trekken over hoe de overheid pluralisme kan waarborgen – juist in tijden van crisis. Om de ander te begrijpen zal er veerkracht nodig zijn. Het CEG presenteert begin 2024 een essaybundel om het politieke en maatschappelijke gesprek over hoe pluralisme tijdens een gezondheidscrisis gewaarborgd kan worden, te verdiepen en te verbreden. Tijdens de Nacht gaat Virgil Rerimassie namens het CEG over deze thematiek in gesprek met o.m. Claudia Hartman (SCP) en Marli Huijer, voormalig denker des vaderlands.
Afwezigheid van veerkracht als voorwaarde voor euthanasie of hulp bij zelfdoding? (NVBE)
Het maatschappelijke debat over euthanasie wordt al enige tijd aandacht gevraagd voor veerkracht. Zo zou de doodswens van ouderen sterk (kunnen) worden beïnvloed door sociaal economische factoren, en zou de doodswens kunnen afnemen als ouderen zich weer verbonden en nuttig voelen. De boodschap: ‘Onderschat de veerkracht van ouderen niet’. Maar ook: doen we maatschappelijk gezien wel genoeg om te voorkomen dat mensen een doodswens krijgen? In het toetsingskader voor euthanasie en hulp bij zelfdoding heeft veerkracht geen expliciete plek. Draagkracht wel. Bijvoorbeeld in de eis dat het lijden door de patiënt als ondraaglijk moet worden ervaren. Maar wat betekent dat eigenlijk? Moet elke veerkracht ontbreken om ondraaglijk te kunnen lijden? Of kan ook iemand ook met tenminste nog enige veerkracht ondraaglijk lijden? Zou veerkracht in het toetsingskader en in de uitvoeringspraktijk een explicietere plek kunnen of moeten hebben?
Een Pecha Kucha is een unieke presentatie waarbij een presentator een voorstelling geeft aan de hand van 20 afbeeldingen, die elk precies 20 seconden worden getoond, wat resulteert in een totale presentatieduur van 6 minuten en 40 seconden. Tijdens de voorstelling geeft de presentator live commentaar.
In deze bijzondere sessie zullen drie geweldige deelnemers elk een Pecha Kucha-presentatie geven, gevolgd door een Q&A-sessie na elke presentatie, waarbij het publiek de gelegenheid krijgt om dieper in te gaan op de besproken onderwerpen.
Wat kunnen we leren over morele veerkracht van (de zorg voor) veteranen met morele verwonding? De term ‘morele verwonding’ verwijst naar de impact van moreel schokkende gebeurtenissen die veteranen tijdens een uitzending hebben meegemaakt. Vaak gaat het om handelingen van henzelf of van anderen waar ze met schuld, schaamte of verontwaardiging op terugkijken. In de veteranenzorg bestaan er verschillende werkwijzen die veteranen ondersteunen om morele veerkracht te ontwikkelen.
We onderzoeken welke elementen van morele veerkracht die hierbij naar voren komen helpend zijn bij het omgaan met onze eigen ervaringen van morele stress.
Veerkracht en leeftijd (Micaela Bartels)
We leven in een deel van de wereld waarin veroudering wordt gezien als lange en
onvermijdbare weg van aftakeling. ‘It’s all downhill after 50’.
Jonger is dus beter. Maar wat gebeurt er met een maatschappij die een groot deel
van de bevolking als potentieel zielig of in ieder geval minder waardevol acht dan de
jongere helft?
In een lezing van 15 minuten rekent Michaela Bartels af met stoffige vooroordelen en gaat zij jouw
ideeën over veroudering voorgoed veranderen.
Veerkracht: een spil in prominente begrippen van gezondheid? (NVBE)
In veel moderne opvattingen van gezondheid lijkt veerkracht een centrale rol te spelen. Denk aan ‘positieve gezondheid’; een visie die zich richt op het vermogen van mensen om met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen in het leven om te gaan. Denk ook aan ‘OneHealth’; de visie dat de gezondheid van mensen, dieren en ecosystemen onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Dat omvat ook ‘planetaire gezondheid’; een visie waarin plant-, dier- en mensenpopulaties floreren in robuuste ecosystemen en waarin iedereen in goede gezondheid kan leven. Denk tot slot aan global health (ethiek), dat zich richt op het aanpakken van ongelijkheden en onrecht in zorg en gezondheid, en de onderliggende processen en structuren die daar toe hebben geleid. Welke rol speelt veerkracht precies in deze opvattingen van gezondheid? Om wiens gezondheid gaat het dan? En wat zou het van ons kunnen vragen om gezondheid in die opzichten te beschermen of bevorder
Veerkracht in de Verwekking (NvbE)
Wetenschappers zijn erin geslaagd om clusters van menselijke stamcellen dusdanig te kweken dat ze daarmee de menselijke ontwikkeling tot op zekere hoogte in een petrischaal kunnen nabootsen. Stamcellen konden oorspronkelijk alleen uit embryo’s verkregen worden maar zijn nu ook te verkrijgen door gespecialiseerde lichaamscellen te herprogrammeren. Hoewel deze stamceltechniek al langere tijd ingezet werd om (ab)normale orgaanontwikkeling te bestuderen in het lab (zoals organoïden), wordt er sinds enkele jaren ook steeds meer beoogd om het te gebruiken voor het kweken van volledigere orgaansystemen (zoals stamcel-afgeleide geslachtsklieren en geslachtscellen) en organismes (zoals menselijke embryo modellen). Dat zou niet alleen fundamenteel onderzoek naar menselijke onvruchtbaarheid en de vroege menselijke ontwikkeling beter mogelijk maken maar mogelijk ook nieuwe klinische toepassingen kunnen bieden voor mensen die nu geen genetisch verwante ouders kunnen zijn. Tegelijkertijd roepen stamcel-afgeleide modellen van eicellen, zaadcellen en embryo’s ook een breed scala aan vragen op die de veerkracht van fundamentele begrippen over menselijke voortplanting, identiteit en zingeving op de proefstellen. Vanaf wanneer spreken we immers over beginnend menselijk leven? Zijn stamcel-afgeleide modellen moreel gelijk aan hun ‘natuurlijke’ tegenhangers? Hoe beïnvloedt dat het debat over de morele status van menselijke embryo’s? Zijn huidige normatieve kaders op deze modellen toe te passen of behoeven ze herziening? En wat moeten deze ontwikkelingen inhouden voor de donoren uit wiens cellen dergelijke modellen gemaakt kunnen worden? Over deze en dergelijke vragen gaat deze parallelsessie.
Spreker(s): Susana Chuva de Sousa Lopes & Seppe Segers
Geen grap: Over de rol van humor voor veerkracht in de gezondheidszorg (LUMC)
In deze sessie verkennen we de rol van humor voor veerkracht, ook met aandacht voor ethische vragen. We gaan op onderzoek naar wat humor is, hoe het kan helpen, wat kan helpen, wanneer, en wanneer niet. Wanneer is welke humor (ethisch) ongepast? Humor is wel voorgesteld als een officiële geneeskundige interventie; zou humor vereist kunnen worden en onderdeel van een bekwaamheidstoets?
Environmental Resilience (Marjolein Oele + HKU)
In een ervaring waarin kunst en ethiek elkaar ontmoeten, gaan we een experiment aan. Wat gebeurt er als we niet alleen medemensen, maar de hele aarde en wat daarop leeft, gaan zien als bepalend voor onze morele keuzes? Kom en vergroot je ecologische weerbaarheid in deze workshop, in samenwerking met studenten en docenten van de Hogeschool voor de Kunsten.